Học Java cơ bản là một bước quan trọng để trở thành một lập trình viên chuyên nghiệp. Java là một ngôn ngữ lập trình phổ biến, mạnh mẽ và linh hoạt, có thể chạy trên nhiều nền tảng khác nhau. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn những khái niệm cơ bản của Java, cách cài đặt và sử dụng môi trường phát triển tích hợp (IDE), và cách viết chương trình đầu tiên bằng Java.
Những khái niệm cơ bản của Java
Java là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng (OOP), nghĩa là nó dựa trên các đối tượng có thuộc tính (properties) và hành vi (methods). Một đối tượng có thể là một thực thể trong thế giới thực, như một người, một con vật, một chiếc xe, hoặc một thực thể trừu tượng, như một hình học, một số, một chuỗi. Một đối tượng có thể kế thừa các thuộc tính và hành vi từ một đối tượng khác thông qua quan hệ kế thừa (inheritance). Một đối tượng cũng có thể giao tiếp với các đối tượng khác thông qua quan hệ liên kết (association).
Một chương trình Java được cấu tạo từ các lớp (class) và các gói (package). Một lớp là một khuôn mẫu để tạo ra các đối tượng, bao gồm các thuộc tính và hành vi của đối tượng. Một gói là một nhóm các lớp có liên quan với nhau, giúp tổ chức và quản lý mã nguồn. Mỗi lớp trong Java phải thuộc về một gói nào đó. Một chương trình Java có thể sử dụng các lớp và gói do người dùng tự định nghĩa, hoặc các lớp và gói có sẵn trong thư viện chuẩn của Java (Java Standard Library).
Cách cài đặt và sử dụng IDE
Để viết và chạy chương trình Java, bạn cần cài đặt hai thành phần chính là Java Development Kit (JDK) và IDE. JDK là bộ công cụ phát triển Java, bao gồm các công cụ như biên dịch (compiler), gỡ lỗi (debugger), kiểm tra (tester), v.v. IDE là môi trường phát triển tích hợp, giúp bạn viết, biên dịch, chạy, gỡ lỗi và kiểm tra mã nguồn một cách hiệu quả và tiện lợi. Có nhiều IDE khác nhau cho Java, nhưng hai IDE phổ biến nhất là Eclipse và NetBeans.
Để cài đặt JDK, bạn có thể truy cập vào trang web
https://www.oracle.com/java/technologies/downloads/ và chọn phiên bản JDK phù hợp với hệ điều hành của bạn. Sau khi tải về, bạn chỉ cần chạy file cài đặt và làm theo các bước hướng dẫn. Để kiểm tra xem JDK đã được cài đặt thành công hay chưa, bạn có thể mở cửa sổ dòng lệnh (command prompt) và gõ lệnh java -version. Nếu xuất hiện phiên bản JDK bạn đã cài đặt, nghĩa là bạn đã thành công.
Để cài đặt IDE, bạn có thể truy cập vào trang web của Eclipse
(https://www.eclipse.org/downloads/) hoặc NetBeans (https://netbeans.apache.org/download/index.html) và chọn phiên bản IDE phù hợp với hệ điều hành của bạn. Sau khi tải về, bạn chỉ cần giải nén file và chạy file thực thi để khởi động IDE. Để sử dụng IDE, bạn cần tạo một dự án (project) mới, sau đó tạo một lớp (class) mới trong dự án đó. Bạn có thể viết mã nguồn trong cửa sổ soạn thảo (editor) của IDE, và sử dụng các nút chức năng để biên dịch, chạy, gỡ lỗi và kiểm tra chương trình.
Cách viết chương trình đầu tiên bằng Java
Một chương trình Java đơn giản nhất có thể có nội dung như sau:
